Saz Notaları
Saz notaları, kısa ve uzun sap sazlarda birbirinden farklı yerlere konumlanmıştır. Çünkü aynı türküyü uzun ve kısa sap sazlarda farklı notalardan çalabilirsiniz. Saz notaları da kendi içerisinde farklılıklar oluşturmaktadır. Bazı türkülerde az nota ile melodiler üretilirken bazı şarkılarda uzun ve meşakatli zor notalar ortaya çıkmaktadır. Türkü dinlemeyi ve söylemeyi seven insanların ömürleri boyunca içlerinden en az bir kez geçirdikleri güzel eylem. Üstelik aile türkü dinlemeyi seviyorsa en basitinden annen bile evde temizlik yaparken türkü söylüyorsa ve sen o güzel kadının sesiyle henüz on yaşındayken bile hayallere dalabiliyorsan bağlamaya ne kadar uzak olabilirsin? Sazın çıkardığı sesin güzelliğine, etkileyiciliğine ne kadar ilgisiz kalabilirsiniz? Tabi ki de çok fazla değil, belirli bir zamandan sonra heyecanla birlikte büyük bir hevesle saz çalmayı öğrenmeye çalışacaksınız.
Saz Nasıl Çalınır?
Saz nasıl çalınır ? sorusuna saz ile ilgilenen ya da merak salan hemen herkes cevap aramaktadır. Bilirsiniz bizim insanımız hem çabuk olsun hem hızlı olsun :) ister. Saz nasıl çalınır hakkında bir çok temel bilgi ve detaylı eğitim videolarını sizler için bir araya getirmeye çalışacağız. Müzik aletleri, kuşkusuz ki gönülden sevilerek icra edilebilir. Eğer türk halk müziğini seven biriyseniz, daha kolay çalacağınız ve daha çok seveceğiniz bir eylem olacaktır bağlama çalmak. Öyle ki saz saatlerce diziniz üstünde olacak, onu kendi çocuğunuzu dizinize oturtur gibi alıp dokunursunuz, seversiniz. Zaten bağlama ustaların da dediği gibi sevmek lazım bağlamayı. Bu topraklarda, yüzlerce yıldır, anadolunun her köşesinde çalınan bir enstrümanı sizin de çalmanız, çalmaya gayret etmeniz ayrı bir mutluluk kaynağıdır zaten. Asıl konumuza gelecek olursak saz nasıl çalınır? Öncelikle doğru tutuşu öğrenmeniz gerekir. Bağlama klavyesi sol omuz hizasında olmalı, sağ kolunuz ile gövdeye çok hafif bir baskı uygulayarak bağlamayı sol ele gerek kalmadan taşıyabilmelisiniz. Eğer bağlamanın yükünü sol elinize verirseniz parmaklar hareket ettiğinde kendinizi kısıtlamış olacaksınız. Daha sonrasında saz notaları öğrenmeniz gerekecektir. Saz notalarını öğrenmek için en iyi tavsiye bir saz eğitmeninden destek almanız olacaktır. Saz notalarını en iyi ve en hızlı şekilde ancak bir saz eğitmeninden öğrenebilirsiniz. Elbette ki daha farklı yollarla da öğrenebilirsiniz evde de bireysel çalışarak saz öğrenebilirsiniz. Evde saz öğrenmek eğer doğuştan bu işe yetenekli değilseniz ya da daha önce herhangi bir eğitim almadıysanız biraz zor olabilir çünkü her enstrümanda olduğu gibi bağlama çalmak biraz yetenek, biraz heves, biraz çalışma ve birazda yetenek isteyen bir eylemdir. Çok fazla pratik yapmak ve mümkünse saz çalmayı bilen birisinden saz öğrenmek saz çalmayı öğrenme sürenizi kısaltacak Dinlendikçe meste koşulan ezgilerin, iki sade dizesiyle olsun tüyleri diken diken eden türkülerin sesini bazen taklit etmek, bazen de tekrar yorumlamak sizi saz çalmaya daha çok yöneltecektir.
Youtube üzerinden de nota eğitimi ve saz eğitimi veren birçok video kanal bulabilirsiniz. Bu kanallar sayesinde doğrudan yüz yüze görüşülen bir eğitmen kadar etkili olmasa da bazı basit yöntemleri öğrenmenizde yardımcı olacaktır. Bazı destek platformları da size saz eğitiminde, nota bilgilendirmesinde, hangi sazın sizin için uygun olduğuna, saz hakkındaki temel bilgiler ve özellikler konusunda yardımcı olacaktır. Bir tavsiye daha verecek olursak bağlama ilk birkaç kez elinize almanızda yapamam, çalamam hissine kapılıp bırakmayın. Zor olduğunu düşünerek vazgeçmek hevesinizin kursağınızda kalmasına neden olacaktır. Bağlama çalmak için gerekli özelliklerden biri de sabırlı olmaktır. Gerçekten sabreden ve mantığını kavrayan bir insanın kısa süre içinde bağlama çalmayı öğrenmesi oldukça kolaydır. Yani saz çalmayı öğrenmenin birçok yöntemi vardır içinizde saz çalmayı öğrenmek için heves ve biraz yetenek varsa saz çalmayı öğrenmek sizin için çokta zor olmayacaktır.
Saz Öğrenme Teknikleri
Saz öğrenme teknikleri, başta zor gelse de zamanlar öğrenme başladığında çok daha kolay gelmektedir. İster istemez nota yerleri, tartımlar ve süreler ezberinize girmektedir. Bu noktada doğru öğrenme icranın geleceği için oldukça önemlidir. Bağlamada akort yapmak için farklı düzenler kullanılır. Bağlama düzenleri tellerin (Alt, Orta, Üst) arasındaki ses farkı belirtir. Telli çalgılardan olan Bağlamada sıkça bağlama düzeni ve kara düzen kullanılır. Bağlama düzeni genel olarak kısa sap bağlamada kullanılır. Kara düzen ise genel olarak uzun sap bağlamada kullanılır.
Bağlama Düzeni
• La (Alt Tel)
• Re (Orta Tel)
• Mi (Üst Tel)
Misket Düzeni
• La (Alt Tel)
• Re (Orta Tel)
• Fa (Üst Tel)
Kara Düzen
• La (Alt Tel)
• Re (Orta Tel)
• Sol (Üst Tel)
Müstezat Düzeni
• La (Alt Tel)
• Re (Orta Tel)
• Fa (Üst Tel)
Saz Modelleri
Saz modelleri uzun sap ve kısa sap olmak üzere farklı çeşitlerdedir. Uzun sap sazların ses çeşitliliği ve hareket alanı daha fazla olduğundan yeni başlayanlara genel olarak uzun sap saz tercih etmeleri tavsiye edilir.
